🐋
Walvishandel

Orderboek & Tape: De Stroom Achter de Prijs Zien

In het hoofdstuk over candles hebben we geleerd hoe we OHLC, lichamen en wieken moeten lezen—het resultaat van een strijd.
Het orderboek (Orderbook) en de tape tonen hoe dat resultaat werd geproduceerd:

  • Welke prijsniveaus limietorders verzamelden
  • Waar kopers en verkopers daadwerkelijk de markt raakten
  • Of de prijs bewoog omdat liquiditeit verdween of omdat iemand het aanviel

Als een candlestick een voltooid schilderij is, zijn het orderboek en de tape de penseelstreken die het hebben gebouwd.

Deze pagina is geen volledige gids voor orderflow-strategie. Het leert je simpelweg hoe je naar deze twee datavensters moet kijken, zodat candles niet langer mysterieus aanvoelen.

1. Wat is het Orderboek?

Het orderboek (ook bekend als DOM of diepte) vermeldt alle wachtende limietorders in de buurt van de huidige prijs.

  • Bid (Koop) zijde: orders die wachten om te kopen
  • Ask (Verkoop) zijde: orders die wachten om te verkopen
  • Elk niveau toont een grootte (size) (hoeveel contracten/munten daar wachten)

Hier zijn de kernideeën die je moet kennen.

1-1. Beste Bid, Beste Ask en de Spread

De bovenste rij aan elke kant is het belangrijkst:

  • Best Bid — de hoogste kooporder die momenteel wacht
  • Best Ask — de laagste verkooporder die momenteel wacht
  • Spread = Best Ask − Best Bid

Een smalle spread impliceert goede liquiditeit en hevige concurrentie tussen kopers en verkopers.
Een brede spread betekent vaak:

  • Liquiditeit is net opgegeten of teruggetrokken
  • Volatiliteit is gestegen, dus niemand wil tussen de twee partijen staan

1-2. Grootte per Prijs en “Liquiditeitsmuren”

Grote clusters van grootte vormen muren:

  • Koopmuur (Bid wall) wanneer grootte zich opstapelt aan de koopzijde
  • Verkoopmuur (Ask wall) wanneer grootte zich opstapelt aan de verkoopzijde

Een muur garandeert niet dat de prijs standhoudt. Het vertelt je simpelweg:

  • Hoeveel er verhandeld moet worden om door dat niveau te breken
  • Hoe indrukwekkend de duw zal zijn als de muur verdwijnt of wordt overreden

Denk aan het orderboek als een kaart van wie bereid is om liquiditeit te verschaffen tegen elke prijs.

2. Wat is de Tape (Time & Sales)?

Als het orderboek passieve intentie toont, toont de tape wat er daadwerkelijk seconde voor seconde is uitgevoerd.

Elke print bevat meestal:

  • Tijd (Time) van de handel
  • Prijs (Price)
  • Grootte (Size)
  • Of het de bid raakte (agressieve verkoper) of de ask hief (agressieve koper)

2-1. Agressieve vs Passieve Orders

Scheid altijd twee rollen:

  • Passieve orders wachten in het boek. Ze zeggen: "vul mij als de prijs hier komt."
  • Agressieve orders raken de wachtende liquiditeit. Ze zeggen: "vul mij nu."

De tape zet een schijnwerper op agressie:

  • Herhaalde prints op de ask = kopers eten verkooporders op om hoger te duwen
  • Herhaalde prints op de bid = verkopers dumpen in kooporders om lager te duwen

Je hebt nog steeds context nodig, maar de tape antwoordt: "wie trapt er nu op het gaspedaal?"

3. Candles, Orderboek en Tape Samen

Laten we de drie weergaven combineren:

  • Candles tonen het resultaat voor een vast tijdsblok (Open/Hoog/Laag/Slot, lichaam, wiek).
  • Orderboek toont de liquiditeitskaart die bestond terwijl die candle werd gevormd.
  • Tape toont de volgorde van uitvoeringen die door die liquiditeit kauwde.

Tijdens een enkele 5-minuten candle:

  1. Koopmuren verschijnen, verdwijnen of bewegen.
  2. De tape print clusters van kleine aankopen, dan misschien een plotselinge blokverkoop.
  3. Die interacties worden samengeperst tot één candlestick op je grafiek.

Twee candles kunnen er identiek uitzien, ook al waren de liquiditeits-/tape-sequenties erin totaal verschillend.
Daarom werpen geavanceerde traders een blik op alle drie de vensters.

4. Minimale Checklist voor het Lezen van het Orderboek

Je hoeft niet elk nummer te decoderen. Begin met deze vier gewoonten.

4-1. Let op Plotselinge Spread-uitbreiding

  • Als een normaal smalle spread plotseling breder wordt, is liquiditeit teruggetrokken of net verbruikt.
  • Bredere spreads betekenen slechtere vullingen en grotere slippage—cruciaal als je hefboomwerking gebruikt.

4-2. Volg Grote Grootte-clusters

  • Noteer waar grote koop-/verkoopmuren zitten.
  • Observeer vervolgens of de prijs stuitert, erdoorheen snijdt of consolideert in de buurt ervan.
  • Vergelijk met de tape: had een uitbraak (breakout) een spervuur van agressieve orders nodig om door de muur te kauwen?

Deze observatie wordt fundamenteel wanneer je later uitbraken vs valse uitbraken (fakeouts) bestudeert.

4-3. Pas op voor “Spookmuren” (Ghost Walls)

Sommige deelnemers plaatsen enorme orders om anderen te beïnvloeden en annuleren vervolgens wanneer de prijs nadert.

Vraag daarom altijd:

  • Blijft de muur op zijn plaats als de prijs ernaartoe beweegt?
  • Zie je daadwerkelijke uitvoeringen in de buurt van dat niveau, of verdwijnt het vroegtijdig?

Echte liquiditeit blijft hangen als het wordt aangeraakt. Spoofs (neporders) niet.

5. Minimale Checklist voor het Lezen van de Tape

De tape kan in het begin als ruis lijken, maar een paar aanwijzingen helpen veel.

5-1. Opeenvolgende Prints aan Eén Kant

  • Snelle ask-side prints = kopers heffen herhaaldelijk aanbiedingen op → opwaartse druk.
  • Snelle bid-side prints = verkopers dumpen herhaaldelijk in biedingen → neerwaartse druk.

Koppel dit aan candles:

  • Had een grote directionele candle bijpassende tape-agressie?
  • Vormde zich een lange wiek omdat vroege prints eenzijdig waren maar later de andere kant op werden geslagen?

5-2. Ongewoon Grote Prints (Bloktransacties)

Vergelijk elke print met de gemiddelde grootte voor dat instrument/tijdstip van de dag.

  • Na een grote marktaankoop, houdt de prijs stand boven dat niveau of zakt hij er weer onder?
  • Na een grote marktverkoop, verdedigen kopers onmiddellijk of stappen ze opzij?

Grote transacties markeren vaak intentiezones, maar alleen als de prijs ze respecteert.

6. Veelgemaakte Fouten Als Je Nieuw Bent in Orderflow

Te ver inzoomen kan ervoor zorgen dat elke tick aanvoelt als een signaal van leven of dood. Typische valkuilen:

  1. Overreageren op kleine verschuivingen — elke liquiditeitsterugtrekking van één tick veroorzaakt paniektransacties.
  2. Intentie verwarren met resultaat — aannemen dat een enkele grote muur voor altijd "moet" standhouden.
  3. Hogere tijdsbestekken negeren — vergeten dat het candle-verhaal nog steeds de hoofdthese drijft.

Aanbevolen progressie:

  1. Beheers eerst candle-structuur en tijdsbestek-stapeling
    (zie /trading/chart-basics/candles en /trading/chart-basics/timeframes).
  2. Gebruik vervolgens het boek/tape als een vergrootglas om te begrijpen wat er binnen elke candle gebeurt.

7. Waar We Hierna Naartoe Gaan

Je hebt nu een mentaal model:

  • Orderboek = kaart van wachtende liquiditeit
  • Tape = logboek van agressieve uitvoeringen
  • Candles = de samenvatting van beide

Hierna zoomen we weer uit om tijdsbestekken (timeframes) te bestuderen:

  • Hoe dezelfde beweging er anders uitziet op 1-minuut, 15-minuten en uurgrafieken
  • Hoe je een "grote foto" tijdsbestek en een "uitvoerings" tijdsbestek kiest

Ga verder naar /trading/chart-basics/timeframes als je er klaar voor bent.