Kendi Ticaret Sisteminizi Oluşturmak
Tahmin değil, tutarlılık beceriyi yaratır.
Ticaret sistemi, kuralların duygulardan önce geldiği bir yapıdır.
Birçok tüccar önce teknik analiz ve grafik modellerini inceler,
ancak uzun vadede gerçekten hayatta kalanların ortak noktası bir sisteme sahip olmalarıdır.
Çünkü piyasayı tahmin etmek zor olsa da,
benim eylemlerim kontrol edilebilir.
Ticaret sistemi tam olarak bu "kontrol edilebilir alanın" yapılandırılmasıdır.
🧱 Neden Bir Sistem Gereklidir
Tüccarların piyasada tereddüt etmesinin nedeni çoğunlukla duygulardan kaynaklanmaktadır.
- Korku
- Açgözlülük
- Sabırsızlık
- Güven eksikliği
- Ardışık kayıplardan sonra kaygı
Bir sistem olmadan, bu duygular
giriş ve çıkış kararlarını yutar.
Aksine, bir sisteminiz varsa:
- Sadece yapmanız gerektiğinde harekete geçersiniz
- Yapmamanız gerektiğinde asla harekete geçmezsiniz
- Karar kriterleri bulanıklaşmaz
Sistem, “plan vs dürtü” savaşında sizi koruyan kalkandır.
🔧 Ticaret Sistemini Oluşturan 5 Bileşen
1) Giriş Kriterleri (Entry Criteria)
Giriş “his” ile yapılmaz.
Net kriterler olmalıdır.
- Trend yönü
- Yapısal değişim
- Destek/direnç tepkisi
- Likidite geri kazanımı
- Belirli mum çubuğu modelleri
- Piyasa bağlamı
Koşullar karşılanmazsa, giriş yapılmaz.
Bu tek satır, giriş kriterlerinin özüdür.
2) Çıkış Kriterleri (Exit Criteria)
Girişten daha önemli olan çıkıştır.
- Kar hedef bölgesi
- Yapısal hedef
- İz süren (Trailing)
- Kısmi kar alma / Tam kar alma
- Kar bölgesine ulaşılmazsa erken azaltma
Çıkış kriteri yoksa,
“sadece biraz daha…” duygusuyla sarsılırsınız.
3) Zararı Durdur ve Geçersiz Kılma Kuralları (Stop / Invalidation)
Sistemin omurgasıdır.
- Piyasa mantığımı reddederse, hemen çıkarım
- Duygusal bir zararı durdur değil, “geçersiz kılma kurallarına” dayalı bir zararı durdur
- Zararı durdurma miktarı hesabın sabit bir yüzdesidir (genellikle %0.5~2)
Zararı durdurmak bir kayıp değil, mantığın sona ermesidir.
4) Pozisyon Büyüklüğü (Position Sizing)
Strateji ne kadar iyi olursa olsun,
pozisyon büyüklüğü yanlışsa, hesap hızla çökecektir.
- Hesaba göre sabit yüzde
- Oynaklığa dayalı pozisyon büyüklüğü ayarlaması
- Aynı anda birden fazla pozisyon tutarken toplam risk
- Kaldıraç kullanırken daha katı kriterlere ihtiyaç duyulması
Ticaretin kalitesi pozisyon büyüklüğü ile belirlenir.
5) Günlük ve İnceleme Sistemi (Journal & Review)
Sistemin düzgün çalışıp çalışmadığını doğrulama aşamasıdır.
- Giriş nedeni
- Çıkış nedeni
- Duygusal durum
- Piyasa yapısı
- İyi noktalar / Geliştirilecek noktalar
- Tekrarlayan modeller
- Geriye dönük test / Tekrar oynatma
İnceleme, beceri yaratan “pekiştirmeli öğrenme rutini”dir.
Bu adımı atlarsanız, büyüme hızı önemli ölçüde azalacaktır.
⚠️ Yeni Başlayanların En Yaygın Hataları
- Sezgiyle giriş
- Zararı durdur yok
- Kriter yok
- Strateji her gün değişiyor
- Hiç inceleme yapmamak
- Kardan çok “haklı olma” takıntısı
- Piyasa durumuyla ilgisi olmayan aşırı ticaret
Tüm bu sorunların ortak nedeni
bir sistemin yokluğudur.
🧩 Temel Sistem Şablonu Örneği
Aşağıdaki kadar basit olması yeterlidir.
- Piyasa yapısı yargısı
- 2~3 giriş koşulu
- Zararı durdur (geçersiz kılma) bölgesi
- 1~2 çıkış hedefi
- Pozisyon büyüklüğü kuralları
- Günlük ve İnceleme
Bu 6 adımı tekrarlamak
ticaret sisteminin minimum birimidir.
🌀 Sistem Sabit Değildir
Deneyim biriktikçe ve piyasa anlayışı arttıkça,
sistem doğal olarak evrimleşir.
- Piyasa ortamındaki değişiklikler
- Kendi psikolojisindeki değişiklikler
- Ticaret tarzındaki değişiklikler
- Öğrenme/inceleme yoluyla iyileştirmeler
Sistem canlı bir organizma gibidir.
🐋 Özet — Sistem Hayatta Kalma Planıdır
- Sistem duygular yerine “kriterler” yaratır.
- Tutarlı ticaret sistemle başlar.
- 5 bileşen sistemin temel iskeletidir.
- Günlük ve inceleme sistemin büyümesine yardımcı olur.
- Sistem zamanla daha sofistike ve güçlü hale gelir.
📘 Sıradaki: Tüccarın Hayatta Kalma Stratejisi (0.6)
Bir sonraki bölümde,
en çok tüccarın pes ettiği aşamayı—
ardışık kayıplar, duygusal patlama, dayanıklılık eksikliği
ve bu aşamanın nasıl aşılacağını ele alacağız.