🐋
Balina Ticareti

RSI İndikatörü: Trend İçinde Swing Pozisyonunu ve Aşırı Alım/Aşırı Satımı Okumak

Bu makalede sadece RSI (Göreceli Güç Endeksi) üzerine odaklanıyoruz.

Birçok yatırımcı RSI'yı şu şekilde öğrenir:

  • “70'in üzeri = aşırı alım, piyasa düşmeli,”
  • “30'un altı = aşırı satım, piyasa yükselmeli,”

fakat bu şekilde mekanik olarak kullanıldığında, RSI genellikle güçlü trendlerle işlem yapmak yerine onlarla savaşmak için bir araç haline gelir.

Bizim bakış açımız şu olacak:

Daha az “Mevcut RSI değeri nedir?” ve daha çok “Bu RSI yapısı mevcut swing'i daha geniş trend içinde nereye yerleştiriyor?”

Aşağıdaki diyagram şunları karşılaştırır:

  • sol: bir yükseliş trendi içindeki RSI (yüksekler ve düşükler daha yükseğe çıkıyor),
  • sağ: bir aralık içindeki RSI (aralık sınırlarına yakın üst ve alt bölgeler arasında salınım yapıyor).

Bu farkı anladığınızda, şunları daha iyi ayırt edebilirsiniz:

  • RSI 70 ne zaman
    • swing ortasında sağlıklı trend momentumu anlamına gelir, vs
    • geç aşama bir tükeniş (blow-off) anlamına gelir, ve
  • RSI 30 ne zaman
    • trend içinde bir düşüşü satın alma (buy-the-dip) fırsatı anlamına gelir, vs
    • aralık diplerinde kısa vadeli bir sıçrama adayı anlamına gelir.

1. RSI Temelleri: Momentumu Tek Bir Sayıya Sıkıştırmak

RSI, son kazançların ve kayıpların ortalama büyüklüğünü karşılaştırır ve bunu 0 ile 100 arasında bir değere sıkıştırır:

  • son kazançlar baskın olduğunda → RSI yüksek okunur (örn. 60–80),
  • son kayıplar baskın olduğunda → RSI düşük okunur (örn. 20–40).

Pratikte yatırımcılar yaygın olarak şunları kullanır:

  • periyot: 14 bar,
  • varsayılan bölgeler: başlangıç şablonu olarak 30 (alt), 70 (üst).

Osilatör İndikatörleri bölümünde tartıştığımız gibi, genellikle bu bölgeleri ortama uyarlamak, onları katı kurallar olarak ele almaktan daha iyidir.

Ana fikir: RSI size sadece “fiyatın ne kadar hareket ettiğini” söylemez, size hangi tarafın (boğalar veya ayılar) son hareketi domine ettiğini söyler.

2. Trendlerde vs Aralıklarda RSI

RSI'yı düzgün kullanmak için, önce bir

  • trend ortamında mı yoksa
  • aralık ortamında mı olduğunuzu bilmeniz gerekir.

(Trend İndikatörleri ve Swingler vs Düzeltmeler bölümlerine bakın.)

2-1. Güçlü Yükseliş Trendlerinde RSI Davranışı

Güçlü yükseliş trendlerinde, yaygın bir model şudur:

  • RSI dipleri 40–50 civarında tutunur, ve
  • RSI tepeleri 70–80'e ulaşır, sonra 40–50'ye geri çekilir.

Etkili bir şekilde:

  • RSI 40, “yükseliş trendinde aşırı satım” gibi davranır,
  • 30'un altına düşüşler nadirdir ve genellikle normalden daha derin düzeltmeleri işaret eder.

Bu ortamda:

  • 70'e yakın RSI daha az “otomatik short” ve daha çok “bu swing trend yapısının üst kısmına ulaşıyor” demektir.

2-2. Aralıklarda RSI Davranışı

Net aralıklar içinde (bkz. Destek & Direnç):

  • 30 civarındaki RSI genellikle aralık dipleriyle hizalanır,
  • 70 civarındaki RSI genellikle aralık tepeleriyle hizalanır.

Burada şunları yapmak daha mantıklıdır:

  • aralık dibi + düşük RSI'yı long/swing-alış adayları olarak, ve
  • aralık tepesi + yüksek RSI'yı short/swing-satış veya kar alma bölgeleri olarak ele almak.

3. Aşırı Alım/Aşırı Satımı Yorumlamak: Kesin Sayılarla Değil, “Bölgelerle” Düşünün

Yaygın bir yeni başlayan hatası şudur:

  • “RSI > 70 → her zaman short,”
  • “RSI < 30 → her zaman long,”

bu da sürekli olarak güçlü trendlere karşı işlem yapmaya yol açar.

Daha gerçekçi bir yaklaşım:

3-1. Boğa ve Ayı Piyasaları İçin Farklı RSI “Çalışma Aralıkları”

  • Boğa piyasalarında:
    • RSI genellikle 40–80 bandında salınır,
    • 40–50 işlevsel bir destek bölgesi olarak hareket eder.
  • Ayı piyasalarında:
    • RSI genellikle 20–60 bandında salınır,
    • 50–60 işlevsel bir direnç bölgesi olarak hareket edebilir.

Bu yüzden şunları yapabilirsiniz:

  • bir yükseliş trendinde, 40'a doğru düşüşleri birincil düşüşü satın al (buy-the-dip) adayları olarak, ve
  • bir düşüş trendinde, 60'a doğru rallileri birincil yükselişi sat (sell-the-rip) adayları olarak ele almak,

her yerde aynı 30/70 mantığını uygulamak yerine.

3-2. Aşırı Alım = Risk Uyarısı, Garanti Dönüş Değil

RSI uç değerleri:

  • “piyasa şimdi dönmek zorunda” değil, ama
  • “aynı yönde kovalamanın riskli olduğu bir bölgeye giriyoruz” demektir.

Pratikte:

  • trend ortası RSI uç değerleri → genellikle yeni pozisyonlar açmak yerine kısmi karları realize etmek için bir bölgedir,
  • net aralık sınırlarındaki RSI uç değerleri → kısa vadeli ortalamaya dönüş oyunları için daha uygundur.

4. RSI Uyumsuzluğu: Momentum Zayıflığını Okumak

Uyumsuzluk (Divergence) şu durumlarda oluşur:

  • fiyat daha yüksek tepeler veya daha düşük dipler yaptığında, ancak
  • RSI eşit derecede güçlü tepeler/diplerle bunu teyit edemediğinde.

Aşağıdaki diyagram şunu gösterir:

  • sol: bir yükseliş trendinin sonlarında ayı (bearish) RSI uyumsuzluğu,
  • sağ: bir düşüş trendinin sonlarında boğa (bullish) RSI uyumsuzluğu.

4-1. Ayı Uyumsuzluğu (Bearish Divergence)

  • Fiyat: tepe 2 > tepe 1 (yeni tepe),
  • RSI: zirve 2 < zirve 1 (daha zayıf momentum),

→ alım baskısının azaldığını gösterir.

Daha güvenli yorum:

  • “bu kesin tepedir” değil, ama
  • “long kovalamayı bırakmanın ve boyutu küçültmeyi, stopları sıkılaştırmayı, veya oyun kitabını ortalamaya dönüşe kaydırmayı düşünmenin zamanı.”

4-2. Boğa Uyumsuzluğu (Bullish Divergence)

  • Fiyat: dip 2 < dip 1 (yeni dip),
  • RSI: dip 2 > dip 1 (daha zayıf aşağı yönlü momentum),

→ satış baskısının zayıfladığını gösterir.

Tekrar ediyorum, bu “onaylanmış dip”ten ziyade şudur:

  • “Buradan, agresif bir şekilde short kovalamak tehlikelidir, ve en azından masada bir toparlanma senaryosu tutmalıyız.”

5. RSI'yı Diğer Araçlarla Birleştirmek

Tek başına kullanılan RSI çok fazla sinyal üretme eğilimindedir. Şunlarla birleştirildiğinde daha sağlam hale gelir:

  1. Trend indikatörleri

    • Ortamı önce yükseliş trendi / düşüş trendi / aralık olarak sınıflandırmak için
    • Trend İndikatörleri bölümünden MA'lar, MACD, ADX kullanın.

  2. Swing yapısı

    • Swingler vs Düzeltmeler ile,
    • mevcut RSI sinyalinin bir swing'in erken / orta / geç kısmında görünüp görünmediğini tespit edin.

  3. Destek ve direnç

    • Destek & Direnç bölümündeki kilit seviyelerin yakınındaki RSI uyumsuzlukları veya uç değerleri, hiçliğin ortasındakilerden daha fazla ağırlık taşır.

  4. Risk yönetimi

    • Hiçbir RSI kurulumu kötü pozisyon büyüklüğünü telafi etmez.
    • Bir işlem kaldıraç veya pozisyon büyüklüğü konusundaki Risk Yönetimi kurallarınızı ihlal ediyorsa, yapısal olarak kırılgandır.

6. RSI Üzerinde Harekete Geçmeden Önce Pratik Kontrol Listesi

Bir RSI okuması dikkatinizi çektiğinde, şunları sormaya değer:

  1. Piyasa şu anda trendde mi yoksa aralıkta mı? (Bu rejimde 40/60 ile 30/70'e farklı mı davranacağım?)

  2. Bu sinyal swing'in neresinde görünüyor? (Erken / orta / geç – bkz. Swingler vs Düzeltmeler.)

  3. Bu kilit bir destek/direnç seviyesine yakın mı yoksa hiçliğin ortasında mı? (Destek & Direnç bölümüne bakın.)

  4. Eğer uyumsuzluk varsa, bunu nasıl kullanacağım? Yeni bir pozisyon açmak için mi, yoksa mevcut bir pozisyondaki riski yönetmek için mi?

  5. Bu fikir için stop, hedef ve pozisyon büyüklüğüm Risk Yönetimi planıma uyuyor mu?

Daha sonra stoch veya cci okuduğunuzda, aynı zihniyeti korumaya çalışın:

Sayıları ezberlemekten çok, her indikatör aracılığıyla yapıyı, bağlamı ve yatırımcı davranışını okumak üzerine odaklanın.