S/R Formasyon Stratejisi: Destek ve Dirençte Sıçramaları ve Kırılımları Ayırt Etme

Bu makalede, Destek ve Direnç (S/R) Formasyon Stratejisinin temel yapısını özetleyeceğiz.

Destek ve Direnç Temelleri aracılığıyla şunları zaten gördüğünüzü varsayıyoruz:

• Destek (Support) ve Direnç (Resistance) nedir,
• Seviyeleri seçmek için hangi kriterler kullanılabilir,
• Ve bir kez kırılan bir seviyenin rolünü destek ↔ direnç olarak değiştirdiği.

Bunu gördüğünüzü varsayacağız.

Burada, buna dayanarak, S/R'ye şu şekilde bakacağız:

"Bir sıçramanın (bounce) gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini, veya bir kırılımın (breakout) gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini gözlemlemek için Bir Karar Bölgesi (Decision Zone)"

Ve basit bir strateji yapısı oluşturacağız.

Aşağıdaki diyagram şunları gösterir:

• Sol: Kutunun alt desteğinde, fiyatın birkaç kez sıçradığı (bounce),
• Sağ: Aynı destek seviyesini güçlü bir şekilde kırdıktan (breakout) sonra, o yeri direnç olarak yeniden test ettiği (retest) ve düşüşe devam ettiği

yan yana.

Yakınlaştırmak için dokunun

S/R stratejisinin özü şudur:

• Aynı seviyede bile
  • Bazı ortamlarda, bir Sıçrama (Ortalamaya Dönüş) hedeflemelisiniz,
  • Ve bazı ortamlarda, bir Kırılım (Trend Takibi) hedeflemelisiniz.

1. S/R'yi "Çizgi" Olarak Değil "Bölge" Olarak Görmek

S/R'yi ilk öğrendiğinizde, genellikle tek bir çizgi olarak çizersiniz. Ancak gerçek ticarette, S/R'yi dar bir bölge (Zone) olarak görmek daha gerçekçidir.

• Çünkü en yüksekler/en düşükler birkaç mum çubuğu boyunca oluşur,
• Ve en yüksekler biraz farklı konumlarda engellenebilir,
• Ve fiyatlar borsadan borsaya biraz farklıdır.

Bu yüzden pratikte:

• "19.800 dolar çizgisi" gibi kesin bir sayı yerine,
• "19.600 ~ 20.000 dolar civarındaki direnç bölgesi" gibi küçük bir kutu alanı olarak görmek daha iyidir.

Bunu yapmak şunları azaltmaya yardımcı olur:

• Çok sıkı bir stop-loss'un (stop) bir kerede vurulması,
• Ve hemen ardından istenen yöne gidilmesi

Ki bu tipik "kuyruğu yakalama ve stop-loss vurma formasyonu"dur.

2. S/R'de Ortaya Çıkan İki Temel Strateji

S/R'de ortaya çıkan iki temel strateji vardır.

1. Sıçrama Stratejisi (Bounce / Mean Reversion)

   • Desteğin yakınında Uzun (Long),
   • Direncin yakınında Kısa (Short),
   • "Aralık içinde ortaya/karşı tarafa dönmeyi" hedefler.

2. Kırılım Stratejisi (Breakout / Trend Following)

   • Önemli desteğin altında güçlü aşağı yönlü kırılım → Kısa (Short),
   • Önemli direncin üzerinde güçlü yukarı yönlü kırılım → Uzun (Long),
   • "Aralığı kırma ve yeni bir trend başlatma" senaryosunu hedefler.

Bu iki strateji:

• Ortalamaya Dönüş Stratejisi,
• Trend Takip Stratejisi

Bunları bunların en temel biçimleri olarak düşünebilirsiniz.

3. S/R Sıçrama Stratejisi: "Kutunun İçine Dönmeyi" Hedeflemek

Önce Sıçrama Stratejisine bakalım.

3-1. Hangi ortamda kullanılır?

Sıçrama stratejisi genellikle şuralarda doğaldır:

• Günlük grafikte net bir kutu/aralık yapısı,
• DMI/ADX bazında, ADX'in düşük olduğu veya keskin bir şekilde yükselmediği bir bölge,
• Bollinger Bantları bazında, bant genişliğinin aşırı geniş olmadığı bir bölge.

Başka bir deyişle, şuna daha iyi uyar:

"Şu anda trendde olmayan, ancak belirli bir aralıkta ileri geri hareket eden bir piyasa"

3-2. Uzun Örneği: Destekte Sıçrama

Temel fikir:

1. Seviyeyi Bul (Günlük)

   • Destek ve Direnç Temelleri bazında, birkaç kez desteklenen fiyat aralığını bir destek bölgesi olarak ayarlayın.

2. Yaklaşımı Gözlemle (4 Saatlik)

   • Fiyat o destek bölgesine indiğinde, düz bir çizgi gibi kırılıp kırılmadığını, veya hızın yavaşlayıp yavaşlamadığını izleyin.

3. Tepkiyi Onayla (4 Saatlik)

   • Mum Formasyonları bazında, uzun alt gölge, yutan boğa (bullish engulfing), iç çubuk (inside bar) vb. gibi satış baskısının azaldığına dair işaretlerin görünüp görünmediğine bakın.

4. Giriş, Stop-Loss, Hedef

   • Giriş: Destek bölgesinde sıçramanın onaylandığı mumun kapanışına yakın.
   • Stop-Loss:
     • Destek bölgesinin altına biraz pay bırakarak ayarlayın,
     • ATR bazında, yaklaşık 1.0 ~ 1.5 ATR'lik bir pay bırakabilirsiniz.
   • Hedef:
     • 1.: Kutunun ortası veya son swing tepesi,
     • 2.: Kutunun tepesi,
     • Öncelik olarak en az 1:2 R/R'yi düşünün.

Kısa sıçrama stratejisi direnç bölgesinde tersine düşünülebilir.

4. S/R Kırılım Stratejisi: "Kutuyu Kırıp Çıkmayı" Hedeflemek

Bu sefer Kırılım Stratejisi.

4-1. Hangi ortamda kullanılır?

Kırılım stratejisi genellikle şuralara daha iyi uyar:

• Günlük grafikte gücün tek bir yönde biriktiği bir yapı,
• Önemli seviyelerin birkaç kez vurulduğu ve en yükseklerin/en düşüklerin yavaş yavaş o seviyeye doğru toplandığı bir görünüm,
• DMI/ADX bazında, ADX'in kademeli olarak yükseldiği bir bölge.

Bunu şöyle görebilirsiniz:

"Enerjinin biriktiği bir bölge bu seviyenin etrafında, ve bir noktada büyük patlayacak gibi görünüyor"

4-2. Örnek: Desteğin Altında Aşağı Yönlü Kırılım (Kısa)

Temel akış:

1. Önemli Desteği Onayla (Günlük)

   • Birkaç kez sıçrayan destek bölgesi yavaş yavaş daha az güçlü bir şekilde savunuluyor gibi görünüyorsa dikkatli olun.

2. Son Dakika Sıçrama Zayıflığı (4 Saatlik)

   • Desteğin yakınındaki sıçramanın genişliği giderek azalır,
   • Ve Mum Formasyonları üzerinde, üst gölgeler artar ve satış baskısı büyür.

3. Güçlü Çıkış Mumu (4 Saatlik)

   • Destek bölgesinin altına kararlı bir şekilde tek seferde iten uzun bir düşüş mumunun göründüğü bir bölge.

4. Yeniden Testten Sonra Giriş

   • Fiyatın hemen çöktüğü durumlar vardır, ancak yeni başlayanlar için bir yeniden testi (retest) beklemeyi anlamak daha kolaydır.
   • Önceki destek bölgesine dönüp dönmediğini kontrol edin, ve bu sefer o yer direnç olarak çalışır ve tekrar aşağı itilir.
   • Bu sırada, Mum Formasyonları bazında, bir düşüş mumu (uzun üst gölge, küçük gövde vb.) görünürse, Kısa giriş için bir aday olur.

5. Stop-Loss, Hedef

   • Stop-Loss: Yeniden test tepesinin üzerinde + ATR payı.
   • Hedef:
     • 1.: Son swing dibi,
     • 2.: Sonraki günlük S/R bölgesi,
     • Benzer şekilde, öncelik olarak en az 1:2 R/R'yi düşünün.

Tersine, Direncin Üzerinde Yukarı Yönlü Kırılım (Uzun) yukarıdaki süreci tersine çevirerek düşünülebilir.

5. Sıçrama Olarak mı Yoksa Kırılım Olarak mı Görmeli? Basit Kontrol Listesi

Şu anda bir S/R bölgesine bakarken, aşağıdaki soruları basitçe kontrol etmek iyidir.

1. "Günlük grafikte, burası kutunun ortası mı, yoksa kutunun sonu (üst/alt) mu?"

2. "Son birkaç testte, sıçrama/geri çekilme giderek zayıflıyor mu, yoksa hala sağlam bir şekilde tutunuyor mu?"

3. "Üst zaman dilimi trendi (60 Günlük MA Stratejisi bazında) bu seviyeyi kırma yönüyle aynı mı, yoksa zıt mı?"

4. "Mevcut oynaklık (ATR, Bollinger Bantları) zaten büyük patladı mı, yoksa hala nispeten sakin mi?"

• Eğer Sıçrama Stratejisine daha iyi uyuyorsa → Kutunun içinde, düşük ADX, iyi bir sıçramanın çıktığı yer, oynaklık aşırı değil.
• Eğer Kırılım Stratejisine daha iyi uyuyorsa → Aynı seviyede baskı yapmaya veya desteklemeye devam ederken gücün biriktiği hissi, üst zaman dilimi trendiyle aynı yönde kırmaya çalışıyor.

Mükemmel bir şekilde uymasına gerek yok. Ancak, yukarıdaki kontrolü bir alışkanlık haline getirirseniz, "koşulsuz sıçrama" veya "koşulsuz kırılım" gibi tek taraflı önyargılı görüşü azaltabilirsiniz.

6. S/R Formasyon Stratejisinde Yaygın Hatalar

6-1. Grafiğe çok fazla S/R çizmek

Çok fazla seviye çizerseniz:

• Herhangi bir fiyat "bir yerlerde bir çizgi var" durumuna gelir,
• Ve bir stratejiden çok bir rasyonalizasyon aracı haline gelir.

Pratikte:

• Önce günlük grafiğe göre en dikkat çekici birkaç seviyeyi seçmek,
• Ve geri kalanını yavaş yavaş ekleyerek basit tutmak iyidir.

6-2. İlk dokunuşta koşulsuz girmek

• "Bu destek, bu yüzden dokunursa alacağım",
• "Bu direnç, bu yüzden dokunursa satacağım"

Bu şekilde tepkiyi kontrol etmeden girerseniz, tek seferde delinmek ve panik stop-loss olmak kolaydır.

Her zaman:

• "Seviyeye dokundu" → "Tepkiyi görmek için bekle" → "Girişe karar ver" Sırasını koruma alışkanlığı önemlidir.

6-3. Kırılımı çok geç kovalamak

Uzun bir boğa/ayı mumu göründükten sonra:

• Seviyeden zaten uzak bir yerde geç girerseniz,
• Stop-loss uzaklaşır,
• Ve hedefe kadar olan R/R genellikle kötüleşir.

Mümkünse:

• Yeniden testte (geri gelme ve tekrar kontrol etme hareketi) girişi düşünmeyi alışkanlık haline getirmek uzun vadede çok daha rahattır.

7. S/R Formasyon Stratejisini Kullanırken Hatırlanması Gerekenler

Son olarak, S/R stratejisini kullanırken, her zaman birlikte düşünülmesi gereken soruları özetleyelim.

1. "Bu seviye günlük grafiğe göre de önemli görünüyor mu?"

2. "Mevcut ortam bir Trend Takip Stratejisine mi daha yakın, yoksa bir Ortalamaya Dönüş Stratejisine mi daha yakın?"

3. "Bu seferki giriş yönü üst zaman dilimi trendiyle aynı mı, yoksa zıt mı?"

4. "Stop-loss konumu S/R bölgesinin dışına güvenli bir şekilde ayarlandı mı?"

5. "Hedef ve stop-loss'a göre R/R hesaplarken, Risk-Ödül kriterlerini karşılıyor mu?"

S/R Formasyon Stratejisi şöyle özetlenebilir:

Destek/dirençte "bir sıçrama mı yoksa bir kırılım mı hedefleneceğine" karar veren ve stop-loss/hedefi buna göre tasarlayan temel bir strateji

• Trend Takip Stratejisi,
• Ortalamaya Dönüş Stratejisi,
• Formasyon Stratejisinin geri kalan makalelerine birlikte bakarsanız,

Karmaşık teori olmadan bile, şunları sakince yargılamak için bir çerçeve oluşturabileceksiniz:

• "Önemli yer neresi",
• "O yerde hangi yön senaryosu avantajlı",
• "O senaryo R/R açısından mantıklı mı"